صنایع دستی و سوغات هر منطقه یا استانی جزئی از فرهنگ و آداب و رسوم آن منطقه به شمار میرود که علاوه بر نشان دادن سنن قدیمی آن منطقه میتواند گویای ریشه فرهنگ و تمدن در آن منطقه و استان بوده و از طرفی صنایع دستی و سوغات هر استان میتواند زمینهای برای جذب گردشگر باشد.
به گزارش ایسنا، پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین در دل خود گنجینههای عظیمی از فرهنگ و هنر را جای داده و صنایع دستی نقشی برجسته در این حوزه ایفا میکند.
سفال، منبت، چرم، حلبیسازی، ترمهدوزی، گلیم، گیوهبافی و طلاکوبی روی شیشه مشتی از خروار هنرهای متنوع و بینظیر هنرمندان چیرهدست همدانی است که میتواند در قالب صنایع دستی و با اندک سرمایه گذاری اولیه، راهگشای معضل بیکاری باشد و اشتغالی ارزان برای جویندگان کار بیافریند.
استان همدان از دیرباز جایگاه هنرمندان و صنعتگرانی بوده که آثار بینظیر و منحصربفردی را از خود به جای گذاشتهاند، صنایع دستی استان همدان در نوع خود از بینظیرترین صنایع دستی در کشور و در دنیا محسوب میشود.
شهر سفال دنیا لالجین نیز در استان همدان قرار گرفته و کارگاههای سفال بسیاری در شهر لالجین وجود دارد که استادان چیرهدست سفالگری آثار منحصربفردی از خود خلق میکنند که چشم هر بینندهای را به خود خیره میکند.
مبل و منبت شهرستان تویسرکان و ملایر نیز زبانزد خاص و عام بوده و طرفداران زیادی دارد و شهرستان ملایر نیز خواستگاه مرواربافی است.
صنایع دستی همدان که حدود ۱۵۰ رشته را شامل میشود نه تنها شأن فرهنگی، هنری، اقتصادی و صنعتی استان را حفظ میکند بلکه در آوردگاه اشتغالزایی نیز میتواند مزیت راهبردی استان محسوب شود و به عنوان یکی از راههای ارزان و مناسب برای اشتغالزایی این استان راهگشا باشد چرا که برخلاف دیگر صنایع، با اندک سرمایهای نه فقط میتوان اشتغالزایی کرد بلکه فعالیت در این حوزه پایدارترین فعالیتی است که میتواند به اشتغالزایی منجر شود.
یک هنرمند فعال در حوزه عروسکبافی با بیان اینکه عروسک همصحبت و مخاطبی است که پیوسته همراه کودک است، به خبرنگار ایسنا گفت: عروسکهای بافتنی با استفاده از کاموا و پنبه ساخته میشوند و به کودکان آسیب نمیزنند و قابل شستوشو هستند.
معصومه مرادی با تأکید بر اینکه اسباببازی میتواند نقش شایانی در حفظ و آموزش فرهنگ و ادبیات یک کشور داشته باشد، افزود: کودک در حین بازی با عروسک مهارتهایی را برای ایجاد ارتباط با دیگران به دست میآورد.
وی نمایشگاه را تنها فرصت برای تبلیغ و معرفی این هنر دانست و ادامه داد: پینوکیو، باباسفنجی، پت و مت و کلاه قرمزی از عروسکهای محبوب کودکان همدانی هستند.
یک هنرمند فعال در عرصه سفال وسفالگری نیز به خبرنگار ایسنا گفت: ظروف سفالی، یکی از قدیمیترین ساختههای آدمی است و انسانهای اولیه از آن زمان که به فکر ذخیره آب و غذا افتادند و به خاصیت چسبندگی و شکلگیری گل رس پی بردند، ظرفهای سفالی را به اشکال گوناگون ساختند.
بهزاد طالبی افزود: با گذشت زمان و گسترش زندگی، سفالگری هم تکامل یافت و انسانهای آفریننده با دستهایشان بر ظرفهای گلی نقش و نگارهایی کشیدند و آنها را با رنگهای گوناگون آراستند.
وی با بیان اینکه لالجین رتبه اول صادرات سفال را در کشور به خود اختصاص داده است، ادامه داد: صنایع دستی و هنر سفالگری مردمان این خطه، سابقهای چند هزار ساله دارد و حتی گفته شده که چنگیزخان مغول در حیرت از هنر سفالگری لالجینیها، دستور داد که از هنرمندان لالجینی، هنر سفالگری آموخته شود.
طالبی با بیان اینکه هنر سفالگری نسل به نسل به مردم شهر لالجین رسیده و سفالگری، میراث آباء و اجدادی مردم این شهر است، ادامه داد: اگرچه سفالگری در جای جای ایران رونق دارد، اما فقط لالجین پایتخت سفالگری جهان است و شغل بیشتر مردم این شهر سفالگری است.
وی با بیان اینکه هنر سفالگری افزون بر ایجاد خلاقیت در کاهش اضطراب در میان سفالگران موثر است، عنوان کرد: از زمانیکه واردات کالای چینی به شهر جهانی لالجین ممنوع شد، تولید سفال و کارگاههای سفالگری رونق گرفته است.
طالبی استفاده از خاک مرغوب سفال برای ساخت آجر، خرید سوخت آزاد برای کورههای سفالپزی، ارتباط نداشتن با کشورهای فعال در این صنعت، مقدار کم تسهیلات پرداختی به صنعتگران و بالا رفتن قیمتها و کاهش توان خرید مردم را از مشکلات اصلی این حوزه برشمرد.
وی مهمترین ضرورت این عرصه را دانشبنیان شدن فرآیند سفالگری دانست و عنوان کرد: اگر سفالگری دانشبنیان شود، ضایعات از بین میرود و استحکام و ماندگاری محصولات افزایش مییابد.
طالبی با بیان اینکه سفال ارزآوری بیشتری در مقایسه با سایر صنایع دستی استان دارد، گفت: با افزایش کیفیت و شناخت بهتر این صنعت فروش سفال نسبت به سالهای گذشته بیشتر شده است.
مدیر داخلی کارخانه نمد گناباد نیز با بیان اینکه نمدمالی از کهنترین شیوههای فراهمسازی زیرانداز است، در حاشیه برپایی نمایشگاه صنایع دستی استان همدان به خبرنگار ایسنا گفت: نمد مالی از جمله رشتههای سنتی و بسیار قدیمی و تولید آن در جوامع روستایی و به ویژه در میان عشایری رواج بسیار زیادی داشته است.
آریانژاد با بیان اینکه استفاده از نمد برای تولید زیورآلات، پاپوش، تنپوش و روپوش از جمله محصولات کاربردی جدید است که مورد استقبال خریداران نیز قرار گرفته است، افزود: از آنجا که با بهروز شدن جوامع سلیقه افراد هم تغییر کرده، نمد سنتی کاربرد خود را از دست داده و چند سالیست که نمدهای نوین جای آن را گرفته که ضمن پاسخگویی به نیازهای داخلی زمینه را برای صادرات این محصول به کشورهای خارجی فراهم کرده است.
وی با بیان اینکه ایجاد طرحهای جدید، کاربردها و محصولات نو و اعمال برخی تغییرات برای نزدیک شدن به زندگی امروز مردم از جمله اقدامات انجام شده برای حفظ و احیای این هنر سنتی و صنایع دستی است، ادامه داد: در تولید نمدهای جدید به طور کامل از مواد اولیه داخلی استفاده میشود تا هم هویت اصلی این محصولات حفظ شود و هم بتوان در بهرهگیری از توان داخلی برای رشد و توسعه اقتصادی کشور گامهای مهمی برداشت.
مدیر داخلی کارخانه نمد گناباد در زمینه نمدمالی به تأثیر نمایشگاههای مختلف صنایع دستی اشاره و بیان کرد: بیگمان نمایشگاههای مختلف، فضایی را برای معرفی بیشتر آثار و ارتباط مستقیم با مخاطبان در اختیار تولیدکنندهها و هنرمندان میگذارند؛ به عبارتی این امکان را فراهم میآورند که ما بتوانیم بیواسطه با مخاطب خود ارتباط برقرار کنیم.
وی درمانهای پزشکی را موثر بر معرفی نمد و افزایش میزان استفاده از آن دانست و افزود: نمد، رطوبت را جذب میکند از اینرو بسیاری از کسانیکه مبتلا به رماتیسم هستند از آن استفاده میکنند و از سوی دیگر زمستان گرم و تابستان خنک است و همین مسأله موجب میشود، زیراندازها و روکشهای نمدی که برای صندلی طراحی شده، بسیار پرکاربرد باشد.
آریانژاد با بیان اینکه وضعیت اقتصادی موجود توان خرید مردم را کاهش داده است، عنوان کرد: هنرها و صنایع دستی یادگار و نمادی از تاریخ، قومیت و هویت هر قوم و منطقه هستند که نوع، مواد اولیه، کاربرد و نحوه ساخت آن با سبک زندگی مردم آن منطقه در ارتباط نزدیک و تنگاتنگ است که ماندگاری این هنرها به دو اصل مربوط میشود که مهمترین آن وجود هنرمندان و سپس تقاضا و مصرف از سوی مردم است.
معاون هنرهای سنتی و صنایعدستی ادارهکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان نیز با بیان اینکه صنایع دستی هر ملتی که غنای فرهنگی و سابقه تاریخی بیشتری دارد، پررنگتر خواهد بود، اظهار کرد: صنایع دستی برگرفته از فرهنگ اصیل یک منطقه در بعد مذهبی و اجتماعی است و متناسب با ذوق و هنر این آثار به اشکال مختلف نمود پیدا میکند.
علیرضا قاسمی گفت: هماکنون حدود ۳۸ هزار نفر در استان همدان در حوزه صنایع دستی و در ۲۳ هزار کارگاه مشغول بهکار هستند و برای رونق کسبوکار این افراد در سالجاری اقدامات مهمی انجام شده که ارائه تسهیلات اشتغال توسعه پایدار روستایی از مهمترین این اقدامات است.
قاسمی با بیان اینکه صنایع دستی استان همدان در صادرات از وضعیت مطلوبی برخوردار است به طوریکه سالانه ۲۰ میلیون دلار صادرات داریم، افزود: صنایع دستی استان همدان میتواند با کمترین سرمایه بیشترین اشتغال را ایجاد کند و نقش مهمی در تولید ناخالص ملی دارد.
وی با بیان اینکه سفال محصول اصلی صادرات استان است و چرم و مروار در رتبههای بعدی قرار دارند، عنوان کرد: معرفی صنایع دستی استان همدان و ظرفیت و توانمندیهای آن، پرکردن اوقاتفراغت گردشگران در کنار لذت بردن از جاذبههای تاریخی و طبیعی استان همدان، معرفی صنایع دستی استان و فرهنگ دیار هگمتانه و جذب گردشگر از اهداف بازارچههای صنایع دستی است.
قاسمی با بیان اینکه در حاشیه رویداد همدان ۲۰۱۸ نمایشگاه شهرهای جهانی صنایعدستی نیز در شهریورماه امسال در استان برگزار شد، گفت: به منظور معرفی صنایع دستی همدان به دنیا، ۱۰ کشور عضو شورای جهانی صنایعدستی شرق آسیا در این نمایشگاه حضور دارند.
وی با تأکید بر اینکه پایتخت تاریخ و تمدن ایران دارای آثار فاخری در حوزه صنایع دستی است که با معرفی آن میتوان، فرصتی برای جذب گردشگر و بازار فروش به دست آورد، افزود: بیشترین کارگاههای صنایع دستی مربوط به سفال، منبت و چرم است که بیشترین کارگاههای سفال در لالجین و منبت نیز در شهرستانهای تویسرکان و ملایر وجود دارد.
قاسمی با بیان اینکه توسعه صادرات غیرنفتی یکی از اولویتهای استان همدان بوده و تمامی تلاش بر افزایش میزان صادرات صنایع دستی بهکار گرفته شده است، اضافه کرد: تا کنون ۶۰ میلیارد تومان تسهیلات به حوزه صنایع دستی و فعالان این عرصه پرداخت شده است.
وی عنوان کرد: یکی از راههای شناخت و توسعه صنایع دستی استان همدان بازاریابی و معرفی توانمندیهای آن است که در این راستا برگزاری نمایشگاههای مختلف صنایع دستی در استان همدان و یا شرکت در نمایشگاههایی که در سایر استانها و یا کشورهای دیگر برگزار میشود، زمینهای برای توسعه بازار صنایع دستی استان همدان است.
معاون صنایعدستی ادارهکل میراث فرهنگی استان همدان با بیان اینکه صنایع دستی استان در قالب برشور و هدایا به میهمانان همدان ۲۰۱۸ معرفی خواهند شد، گفت: محاسن تولیدات صنایع دستی نسبت به سایر صنایع این است که علاوه بر اینکه این صنعت، پاک است و کمترین آلودگی محیطزیستی و طبیعی ایجاد میکند، با کمترین سرمایه، ارزشافزوده مناسبی در اختیار تولیدکنندگان قرار میدهد.