نداشتن بیمه، نبود ساماندهی و سرپناهی مناسب، سختی‌ها، مشکلات و آسیب‌دیدگی‌هایی که حین انجام کار برای کارگران رخ می‌دهد و از همه مهم‌تر کمبود تقاضای کارگر مشکلات عمده‌ای بود که از آن سخن می‌گفتند.
به گزارش تابناک قم، سرما و گرما برایشان مفهوم خود را از دست داده است. چهارراه را دیگر خانه دوم خود می‌دانند؛ حتی شاید ساعت بیشتری از آنچه در خانه هستند، سر چهارراه‌ها می‌گذرانند و با توقف نخستین خودرو همه توان خود را می‌گذارند برای این‌که برای ساعت‌هایی انتخاب شوند و بتوانند لقمه‌ای بر سر سفره خانواده خود ببرند.
عموم مردم «عمله» صدایشان می‌کنند. اما به بیان امروزی «کارگر روزمزد»اند. هرکاری هم می‌کنند؛ از بلندکردن بار و جابه‌جایی تا کارگری ساختمان برایشان فرقی ندارد. فقط می‌خواهند نان بازوی خود را بخورند و از راه حلال لقمه‌نانی برای خانواده خود ببرند. هر روز با عبور از خیابان‌های شهر می‌توان آن‌ها را دید که صبح‌ها با هزار امید راهی شهر می‌شوند و خیلی از شب‌ها هم با خستگی و انتظار بیهوده به خانه باز می‌گردند.
تقاطع عماریاسر، میدان امینی‌بیات، میدان شهید محلاتی، خیابان شهرقائم و میدان شهید زین‌الدین از جمله مراکزی است که هر روز شاهد حضور مردانی است که آخرین امید و انتخابشان برای امرار معاش همین نشستن در خیابان و انتظار است.
آخرین راه
تقاطع عماریاسر و بلوار ۱۵ خرداد یکی از نقاط شهری است که شلوغی و بی‌نظمی حالا چند سالی است بخش جدایی‌ناپذیر آن است. در میان هیاهوی تمام‌نشدنی این تقاطع کارگران ساختمانی هم گوشه‌ای را به خود اختصاص داده‌اند. یکی بقچه‌اش را زیر سرش گذاشته و خوابیده است. چند نفر حلقه‌ای تشکیل داده‌اند و حرف می‌زنند. یکی سیگار می‌کشد. یکی هم سرش را به سنگ‌ریزه‌های روی زمین گرم کرده است.
بیشترشان را اتباع افغان تشکیل می‌دهند. از پیرمرد ۶۰ ساله تا جوان ۲۰ ساله هم در میانشان دیده می‌شود. پای صحبت با آن‌ها بنشینی حرف‌های زیادی برای گفتن دارند. از سختی انتظارهای بیهوده‌ای که به نتیجه نمی‌رسد گرفته تا شرمندگی در مقابل زن و بچه و سختی‌های گذران زندگی در شرایطی که خرجش همیشه دخل را ضربه‌فنی کرده است. «راهی ندارم جز این کار» این جمله‌ای است که تقریباً می‌توان از زبان همه این کارگران شنید؛ این یعنی هیچ کدام از انتخاب خود راضی نیستند و تنها گزینه ممکن بوده است که به آن تن داده‌اند.
پای درد دل کارگران
یکی از همین کارگران که چند سالی است از لرستان به قم مهاجرت کرده از استقبال بیشتر مردم به کارگران اتباع خارجی گلایه داشت و افزود: چرا باید کارگر ایرانی سر چهارراه انتظار بکشد و کار نداشته باشد اما کارگران اتباع خارجی هر روز کار داشته باشند.
بیشتر کارگران اتباع که کارت اقامت ندارند ساکن حاشیه شهر هستند. یکی از همین کارگران که از اتباع خارجی است از نبود کار گلایه داشت و گفت: در بهترین حالت شاید ۱۰ روز در ماه برای ما کار باشد که در زمستان که ساخت‌وساز خیلی کم شده است تعداد روزهای کاری کمتر هم می‌شود. با ۱۰ روز کار در ماه و روزی ۵۰ هزار تومان چطور می‌شود خرج خانواده ۷ نفره و خرج درمان فرزندی را که مبتلا به بیماری سخت است داد.
یکی دیگر از کارگران که قربانی حوادث ساختمان بوده، به تازگی گچ دستش را باز کرده و دوباره بعد از چند هفته به کار بازگشته است از خطرهای بسیاری که در این شغل کارگران را تهدید می‌کند، می‌گوید: همین چند وقت پیش بود که یک کارگر در حین کار سقوط و فوت کرد، از این اتفاق‌ها بسیار رخ می‌دهد و هیچ مشخص نیست حادثه چه موقع دوباره به سراغش برود.
نابسامانی ساماندهی کارگران
نداشتن بیمه، نبود ساماندهی و سرپناهی مناسب، سختی‌ها، مشکلات و آسیب‌دیدگی‌هایی که حین انجام کار برای کارگران رخ می‌دهد و از همه مهم‌تر کمبود تقاضای کارگر مشکلات عمده‌ای بود که از آن سخن می‌گفتند.
ساماندهی و شیوه صحیح به کارگیری این کارگران نیز یکی از مشکلات اصلی بود که نام بردند. ساماندهی کارگران ساختمان مدت‌هاست از سوی مسئولان وعده داده شده است و میان اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی و نهادهای دیگر دست به دست می‌شود.
به گفته مدیرکل کار، تعاون و رفاه اجتماعی استان قم این طرح حاکی از این است که برای حضور کارگران ساختمانی در نقاط مختلف شهر، ساختمان‌هایی پیش‌بینی شود تا کارفرمایان و مردمی که به کارگران ساختمانی نیاز دارند، به این مکان‌ها مراجعه کنند و بتوانند با توجه به تخصص مورد نظر خود از نیروی کار استفاده کنند.
«نصرالله بازوند» بر تأثیر منفی تجمع‌های کارگران روی زیبایی‌های بصری و مبلمان شهری تأکید کرد و گفت: هرچند بر اساس قانون صیانت از نیروی کار وظیفه اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی است اما در مبحث مبلمان شهری و ترافیک عمده موضوع به شهرداری برمی‌گردد. شهرداری و شورای شهر باید در موضوع ساماندهی کارگران ساختمانی ورود کنند و اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان نیز در این راه شهرداری را حمایت می‌کند.
اختلاف نظر برای نصب محل کانکس
مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره‌بار و ساماندهی مشاغل شهری شهرداری قم هم از پیگیری‌های سازمان میادین شهرداری برای ساخت ۳ کانکس استقرار کارگران ساختمانی در شهر خبر داد و گفت: نظر ما با نظر مسئولان اداره کل تعاون مقداری فاصله دارد اما در حال رایزنی هستیم و امیدواریم هماهنگی‌هایی صورت گیرد.
«علیرضا مظفری» با اشاره به اختلاف نظرهای شهرداری و اداره کار در جانمایی کانکس‌ها، افزود: توقع مسئولان اداره کل تعاون را نمی‌توانیم برآورده کنیم و برای شهرداری هزینه‌بر است. وظیفه سازمان میادین، ساماندهی مشاغل شهری است و نه شاغلان شهری؛ اما فقط به دلیل حفظ کرامت‌های انسانی و نکات انسان‌دوستانه اقدام‌هایی صورت گرفته که هنوز به نتیجه نرسیده است.
مظفری درباره در نظرگرفتن ساختمانی به همین منظور اضافه کرد: شهرداری وظیفه قانونی در این زمینه ندارد. اداره کل منابع مالی برای ساماندهی کارگران دارد و در چارت وظایف سازمانی آن هم خدمت به کارگران آمده است که می‌تواند از محل صندوق تعاون هزینه کند و محل‌هایی را برای ساماندهی کارگران در نظر گیرد. وظیفه سازمان میادین شهرداری ساماندهی مشاغل و جلوگیری از شلوغی و به هم ریختگی شهر است مانند شهرک صنوف یا شهرک خودرویی که در حال انجام است.
تجربه ناموفق ساماندهی
مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره‌بار و ساماندهی مشاغل شهری شهرداری قم با تأکید بر این‌که ساخت این کانکس‌ها هزینه ۱۰۰ میلیونی دارد، اضافه کرد: در همه این شلوغی‌های شهری باید یک مناطقی در بین تقاطع‌ها جانمایی و این کانکس‌ها تعبیه شود. به اعتقاد مظفری استقرار کانکس در سطح شهر هم مشکلات و مسائلی را به همراه دارد.
وی گفت: این تجربه پیش از این شکست خورده است. بلوار عماریاسر که محل تجمع کارگران بود در گذشته محلی را تعبیه کرده بودند که کارگران در آن مستقر نمی‌شدند. کارفرما می‌خواهد کارگر را از نزدیک ببیند و کارگر هم می‌خواهد دائم در دسترس باشد که با نخستین توقف اتومبیل کار به وی تعلق گیرد.
مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره‌بار و ساماندهی مشاغل شهری شهرداری قم تأکید کرد: این طرح در صورتی موفق خواهد بود که همانند کشورهای توسعه‌یافته محل‌هایی به همین منظور در نظر گرفته و ثبت‌نام به صورت اینترنتی انجام شود و همه کارگران کارنامه مهارت شغلی داشته باشند و مردم بر اساس تخصص مورد نیاز خود بتوانند برای نیروی کارگر از طریق همین سایت‌ها اقدام کنند.
منبع: همشهری
